Zwerfstenen in het Gooi

Wie niet beter weet, zou denken dat hij er al eeuwen ligt. De zwerfkei bij de entree naar de Boschbaan. Niets is minder waar. Hij ligt er nog maar net, maar is al wel duizenden jaren oud. De zwerfkei is geplaatst om de herinnering aan de geschiedenis van dit unieke natuurgebied levend te houden.

Zwerfkeien en steengroepen kom je overal tegen in het Gooi. Zanderij Crailoo lag er vol mee. Het Gooi is een onderdeel van de Utrechtse Heuvelrug. Een restant van een door een landijstong in de voorlaatste ijstijd opgedrukte stuwwal. Toen het landijs zich terugtrok, bleef een grote hoeveelheid zwerfstenen achter, die in de vele eeuwen erna werden bedekt door opnieuw afgezette aardlagen.

In het begin van de vorige eeuw werden die keien als zwerfstenen herkend door de Amsterdamse onderwijzer Eli Heimans. In zijn 'Geologie-boekje' uit 1913 refereert Heimans vaak aan de Bussumse zanderij, die al een zandafgraving was voordat hij de plek ontdekte. Het zand werd gebruikt voor de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort. Daarna als bouwzand voor de zich uitbreidende steden. Heimans deed wanhopige pogingen een deel van de zanderij met de daarop liggende zwerfstenen als natuurmonument te behouden. Hij pachtte het deel waar de stenen waren gedeponeerd van erfgooier J. Jongerden voor 7,50 gulden per halfjaar. In zijn sterfjaar 1914 werd hem de pacht opgezegd en kort daarop werd het door hem gepachte terrein ontgonnen.

Heimans pad

In 1971 werd de zandwinning gestaakt. Het Goois Natuurreservaat verkreeg het terrein en maakte er een natuurontwikkelingsproject van. In dit parkachtige project zijn Heimans' zwerfstenen geplaatst langs een pad, dat in 2005 de naam Heimans-keienpad heeft gekregen, als eerbewijs aan de man die naast Thijsse het Nederlandse volk in de eerste helft van de vorige eeuw natuurbewust heeft gemaakt. Het pad loopt om Golfpark Spandersbosch heen en voert langs tal van zwerfstenen. Je kunt beginnen met lopen vanaf Restaurant Robert of het Pandje. https://www.ivn.nl/sites/ivnn/files/17_natuurbrug_zanderij_crailo.pdf